UX, bir çatı ise empati o çatı altında bulunan analiz yöntemlerinden sadece biridir. Matamematik diliyle; UX kapsar empatiyi. Bu iki kavramın amacı aynı olsa da, sonuca gelindiğinde tanım kısmına ya empati yazmak zorundayız ya da UX. Bu kadar keskin bir ifade ile bu iki kavramı birbirinden ayırmamızın sebebi, birbirine benzetilmesinden gelen ihtiyaçtır.
Empati, diğer bir tabir ile eşduyum; bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu durumun ve bu duruma karşı davranışının nasıl olacağını anlamak, içselleştirmektir. Doğuştan sahip olduğumuz bir yetenektir. Geliştirmiş olmamız ne kadar çok ve doğru kullandığımız ile orantılıdır. Bu yeteneğimizi masa başında gayet rahat uygulayabilmekteyiz. Kazanılmış bir kavram değil, doğuştan gelen bir içsel yaşam koçudur.
UX ile Empati Arasındaki Fark
Kullanıcı deneyimi (UX), adı üstünde deneyim olması kendisini empati ile benzer olmaktan çıkaran bir ayrıntıdır. Sonrada kazanılan, ihtiyaca göre devamlı geliştirilen bir yöntem. Empati gibi masa başında kullanacağınız bir yetenekten ziyade, sizi sonuca ulaştırmak için sahaya çağıran bir analiz şekli. Kullanıcının ne istediğine ve sonrasında ne isteyeceğine ulaşmanız için, kullanılması zorunlu bir tespit şeklidir. Bu yüzden empati ile benzeşmesi aynı yola ve amaca hizmet etmesidir. İçselliğinizin doğuştan gelen yansıması empati ile yola çıkarsınız, ama yolu bitiremezsiniz. Kullanıcıya nereden yaklaşacağınızı tespit eden empati, yolda bayrağı UX’ e bırakır. İkisi birbirinden farklı iki kavramdır.
Masa başında oturarak, empati kurmaya başladığınız anda müşteri ile iletişim kurmaya ve sonuçlar elde etmeye başlarsınız. İçsel bir yöntem olan empatinin sonuç yelpazesi, sadece ve sadece empatiyi kuranın duygularının çizdiği çember kadardır. Aslında empati ile siz, gerçekten kendinizi müşteri gibi hissediyorsunuz. Yani müşteri siz oluyorsunuz. Sonucu kısıtlıyorsunuz. İşte tam da burada devreye UX girmeli.
Kullanıcı deneyiminde ise, empatideki gibi kullanıcı tam anlamıyla siz olmuyorsunuz, kullanıcının yanında durup fikrini izleyen bir analizci oluyorsunuz. Duygularını değil de fikrini okuyabilme evresine geçmiş oluyorsunuz. İnsan olarak bu kadar çok karakterin, davranış çeşitliliğinin, tercihlerin farklı olduğu bir hayatta, sektörde hepsini bir araya getirerek, hepsine bir tabloda bakmaktır UX.
Masa başında göremeyeceğiniz, toplayamayacağınız bir analiz sonucu bu. Sahaya inmek, oto kontrol ile, testler ile kullanıcı deneyimini, kazanılmış bir tecrübe olarak hayatınıza yerleştirmek mümkün. Analiz diyorsak, analiz için en önemli malzeme tabii ki veri. Verilerin kıyaslanması, aynı grafikte yer alması için ise aynı amacı olan kullanıcıları bir araya getirmekten geçer. Amacın tanımını asgariye indirirseniz, aynı rengin tonlarında olan verilere ulaşmanız daha hızlı ve daha sağlıklı olacaktır.
Empati ile yaklaştığınız kullanıcılara, UX ile fikir birliğini sağlayacak verileri toplamakla devam edebilirsiniz. Yapılan veri analizi, bizi bu fikirlerin ortalamasına ulaştırarak kullanıcı deneyiminin sonucu olarak yazmamıza imkan sağlayacaktır.
Analizler, testler, oto kontrol, gerçek kullanıcılar ile direkt iletişimde olarak sonraki talebini tespit etmenin yöntemidir UX. Fikir jimnastiğini geliştirmiş olan analizcinin, UX matematiğinde sonuca ulaşması çok da zor olmayacaktır. Verilerin varlığı, kendisini empati ile yalnız başına bırakmayacaktır. Geliştirilmiş yöntemlerde, bir sonraki davranışı veya talebi tespit etmek çok kısa bir zaman alır. Bu yöntemin uygulandığı süreç de bir o kadar verimli olur. Empati, ‘’ben olsam ne yapardım?’’ ise, UX, ‘’o ne yapardı?’’ sorusuna cevaptır.
UX için veriler ne kadar birbirine yakın ise, sonuçta oluşan puzzle o kadar doğru olur.
Puzzle parçalarının tanındığı, renk tonlarına göre sıralandığı, tasnif edildiği bir UX yönteminde, parçaların yerine yerleştirilmesinde kolaylık yaşanır. Parçaları tanımak, ne ifade ettiğini bilmek, yerini tahmin etmek, koyulan parçanın yanına hangi parçanın gelmesi gerektiğini tahmin etmek UX’ in doğru uygulandığı anlamına gelmektedir. Sonuç olarak, anket yaparken nasıl verilerden bir istatistik elde ettiğimizde, bu istatistik mevcut bir tabloyu görmemizi sağlıyorsa, UX sayesinde bu elde edilen tabloda, doğru adımı atmak için bir yol çizmiş oluyoruz. Öngörüyü sağlama, kullanıcıya tercih ettiği yolu hazırlama yöntemi ile UX, kendini bütün analiz yöntemlerinden ayrıcalıklı bir konuma yerleştiriyor.
